Türkiye’nin kadın belediye başkanları.. Ulu Önder Gazi Mustafa Kemal Atatürk’ün, “Dünya yüzünde gördüğümüz her şey kadının eseridir” sözünü bilmeyenimiz, duymayanımız yoktur… İşte biz de Atamızın tüm dünyaya işaret ettiği sözlerinden yola çıkarak, kentlerimizi yöneten belediye başkanlarımızı inceleyip, ‘Kadının yerel yönetimlerdeki yerini’ araştırdık. İşte şehirlerimize yön veren, aydınlatan, onlar için gece gündüz çalışan kadın başkanlarımızın hikayeleri…
Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu, İstanbul Sancaktepe Belediye Başkanı Şeyma Döğücü, İzmir Balçova Belediye Başkanı Fatma Çalkaya, Kocaeli İzmit Belediye Başkanı Fatma Kaplan Hürriyet, İzmir Selçuk Belediye Başkanı Filiz Ceritoğlu Sengel, İzmir Karaburun Belediye Başkanı İlkay Girgin Erdoğan, Ankara Akyurt Belediye Başkanı Hilal Ayık, İzmir Kiraz Belediye Başkanı Saliha Özçınar, Denizli Merkezefendi Belediye Başkanı Şeniz Doğan, Edirne Uzunköprü Belediye Başkanı Özlem Becan, Karabük Safranbolu Belediye Başkanı Elif Köse, Adana Ceyhan Belediye Başkanı Hülya Erdem, Eskişehir Mihalgazi Belediye Başkanı Zeynep Akgün, Samsun Ladik Belediye Başkanı Nurhan Yapıcı Özel, Denizli Bozkurt Belediye Başkanı Birsen Çelik, Elazığ Keban Belediye Başkanı Fethiye Atlı, Amasya Gümüşhacıköy Belediye Başkanı Zehra Özyol, Gümüşhane – Kelkit – Deredolu Belediye Başkanı Özgül Alkan, Ağrı Doğubayazıt Belediye Başkanı Yıldız Acarve Bilecik Pazaryeri Belediye Başkanı Zekiye Tekin, 2019 – 2024 yılları arasında görev yapacak kadın yerel yöneticiler olarak tarihteki yerlerini aldı. Kadın belediye başkanlarının en kıdemlisi, Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu. 2009 seçimlerinde koltuğuna oturan Çerçioğlu, üç dönemdir kentine annelik ruhuyla hizmet veriyor. 2014 ve 2019’da başkan seçilip, iki dönemdir görev yapan başkanların sayısı ise beş… 21 kadın belediye başkanı arasında bazılarının koltuğa uzanan yoldaki hikayesi ise oldukça ilginç.
Fatma Şahin’in Bakanlık deneyimi var
Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı Fatma Şahin, Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı görevini icra ettikten sonra belediye başkanlığı hizmetini veriyor. Başkan Şahin, 2001 yılında Adalet ve Kalkınma Partisi Gaziantep İl Kurucu Üyesi olarak siyasetteki ilk önemli görevi üstlendi. 2002 genel milletvekili seçimlerinde Gaziantep’ten ilk kadın milletvekili olarak seçildi. Parlamentoda 22. 23. ve 24’üncü dönem Gaziantep Milletvekili olarak görev yaptı. 2011 genel milletvekili seçimi sonrasında kurulan 61’inci hükümette Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı Kurucu Bakanı olarak görevlendirildi. Böylelikle Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nin ilk kadın Bakanı unvanını aldı. Şahin, 30 Mart 2014’te yapılan yerel seçimlerde Türkiye’nin ilk kadın büyükşehir belediye başkanlarından biri seçilerek Gaziantep Büyükşehir Belediye Başkanı oldu. 8 Mayıs 2018 tarihinde de Türkiye Belediyeler Birliği Başkanlığına seçildi.
Çerçioğlu, başkanlık için vekilliği bıraktı
Aydın Büyükşehir Belediye Başkanı Özlem Çerçioğlu da TBMM’de milletvekili olarak hizmet veren yerel kadın yöneticilerden bir tanesi. 3 Kasım 2002 seçimlerinde Cumhuriyet Halk Partisi Aydın Milletvekili olarak Meclis’e giren Çerçioğlu, 22. Dönem’de eğitime destek çalışmaları, uyuşturucuyla mücadele, sokak çocuklarını kazanma ve kadın hakları gibi toplumsal içerikli projelerde görev aldı. 23 Temmuz 2007’de gerçekleşen seçimlerde de aynı başarıyı gösterip 23. Dönem Milletvekili olan Çerçioğlu, 30 Mart 2007 yerel seçimlerinde Aydın Büyükşehir Belediye Başkanlığına talip oldu. Seçimi kazanan Çerçioğlu, TBMM’den istifa ederek, Aydın Büyükşehir Belediyesi’nin ilk başkanı olarak görev yapmaya başladı.
Fatma Kaplan Hürriyet de vekil kökenli
İzmit Belediye Başkanı Fatma Kaplan Hürriyet de, Meclis hizmeti verdikten sonra başkanlık koltuğuna oturdu. 7 Haziran 2015 tarihindeki seçimlerde Kocaeli Milletvekili seçilerek TBMM’ye giden Hürriyet, 25. dönem TBMM Kadın Erkek Fırsat Eşitliği Komisyonu üyesi oldu. 26. Dönem Milletvekilliği seçimlerinin yapıldığı 1 Kasım 2015’te de başarısını tekrarladı ve yeniden Kocaeli Milletvekili seçildi. Bu dönemde TBMM Başkanlık Divanı Katip üyesi seçildi, Anayasa Komisyonu üyesi oldu. 2018 genel seçimleri öncesinde 14 CHP’li milletvekili ile mecliste grup kurabilmesi için İyi Parti’ye geçti, 10 Mayıs 2018 tarihinde Cumhuriyet Halk Partisi’ne geri döndü. 2018 seçimlerinde Kocaeli birinci sıradan aday gösterilen Hürriyet üçüncü dönemde de TBMM’ye girdi. 2019 yerel seçimleri için İzmit Belediye Başkalığı için CHP’den aday gösterildi ve seçilerek 15 Nisan 2019 tarihinde görevine başladı.
Balçova’da eş formülü
İzmir Balçova’da Cumhuriyet Halk Partisi, 2019 seçimleri öncesinde mevcut başkan Mehmet Ali Çalkaya’yı yeniden aday gösterme kararı aldı. Ancak, 2 Mart gecesi, Yüksek Seçim Kurulu, Mehmet Ali Çalkaya’nın Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a hakaret ettiği gerekçesiyle yargılandığı davada ceza aldığı için adaylığını düşürdü. Bu gelişme üzerine CHP yönetimi, eşi Fatma Çalkaya’yı yeni aday olarak belirledi. 15 yıl Cumhuriyet Halk Partisi’nde aktif siyaset yapan Fatma Çalkaya, aynı zamanda Balçova Üretici Kadın Kooperatifi’nin Kurucu Başkanı olarak girdiği 2019 seçimlerinde, Balçova Belediye Başkanlığı mazbatasını alarak koltuğa oturdu.
Deredolu’da da aynı formül işledi
Gümüşhane’nin Kelkit ilçesine bağlı Deredolu beldesinde iş adamı Ökkeş Alkan 31 Mart 2019 seçimleri öncesi, AK Parti Kelkit ilçe başkanlığına Deredolu belediye başkanlığı için aday adayı müracaatında bulundu. Alkan; AK Parti’ye yaptığı adaylık başvurusunun cevabını beklemeden müracaatını geri çekerek, MHP’ye gitti ve Deredolu beldesi başkan aday adayı olma talebini verdi. Deredolu belediye başkan adayı olarak ismi kabul edilen Alkan ilçe seçim kuruluna resmi müracaatını yapmak üzere gittiğinde yasal engelle karşılaştı. Alkan; adaylığını geri çekti, eşi Özgül Alkan Deredolu başkan adayı müracaatında bulundu. Özgül Alkan, 2019 seçimlerinde en yakın rakibine fark atarak başkanlık koltuğuna oturdu.
Başkana kızdı, karşısına çıktı, kazandı
Bilecik’in Pazaryeri ilçesi Belediye Başkanı Zekiye Tekin de ‘Azim’le koltuğa oturan kadın yerel yöneticilerden. 15 yıl belediyede çalışan, son 10 yıl da eski Belediye Başkanı Muzaffer Yalçın’ın özel kalem müdürlüğü görevini üstlenen Zekiye Tekin’in hikayesi, ders kitaplarına konulacak nitelikte. 2019 seçimlerine kısa bir süre kala, Başkan Yalçın tarafından özel kalem müdürlüğünden alınıp, belediyenin başka bir biriminde görevlendirilen Tekin, bu davranışı gururuna yedirememiş. Seçim öncesinde AK Parti Pazaryeri Belediye Başkanlığı aday adaylığı başvurusuna da olumlu yanıt alamayan Zekiye Tekin, seçime bağımsız girme kararı almış. 6 bin 600 nüfusta, 4 bin 590 seçmenin bulunduğu ilçede, kadın dayanışmasına güvenen Tekin, iki dönemdir başkanlık koltuğunda oturan AK Partili Muzaffer Yalçın’ın karşısına çıkmış.
Aydar görevden alındı, Erdem Başkan oldu
Adana’nın Ceyhan ilçesinde 2019 seçimlerinde başkanlık koltuğuna oturan CHP’li Belediye Başkanı Kadir Aydar, 26 Mart 2020’de, geçmişteki bir hükmü nedeniyle görevden alındı. 5 Nisan’da toplanan meclis üyeleri arasında yapılan seçimle koltuğa Hülya Erdem oturdu.
Hülya Erdem, 2020 yılındaki bu gelişme ile 2019’da başkan seçilen diğer meslektaşları arasında ‘En kıdemsiz başkan’ unvanına sahip oldu. Başkan Erdem, şimdi Ceyhan’a kalıcı değerler kazandırmak için çaba sarf ediyor.
Mihalgazi’nin ‘Şalvarlı Başkanı’
Eskişehir‘in Mihalgazi ilçesi Belediye Başkanı Zeynep Akgün, şalvarlı kıyafetleri ile tüm ülkenin sempatisini kazanmaya devam ediyor. Muhafazakar yapısına rağmen renkli kişiliği ve sempatik davranışlarıyla her kesimin takdirini toplayan Başkan Akgün de ‘Kader’ çizgisiyle başkanlık koltuğuna oturanlardan. AK Parti’nin kadın kollarında uzun yıllar görev yapan Akgün, 2014 seçimleri öncesinde meclis üyeliği için aday adaylığı başvurusunda bulunuyor. Ancak, partinin yaptırdığı anketlerde, belediye başkanlığı için adı ön plana çıkınca, kendini bir anda AK Parti’nin Mihalgazi Belediye Başkanı adayı olarak buluyor. 2014 seçimlerini kazanıp 5 yıl ilçesine hizmet veren Akgün, 2019 seçimlerinde de bu kez oylarını artırarak başkanlık koltuğuna ikinci dönem için oturuyor. Başkan Akgün, muhafazakar bir insan olduğunu için başörtüsü kullandığını belirterek, “ Bu kıyafeti seviyorum, gurur duyuyorum. Bu kıyafeti Osmanlı’nın bir mirası olarak görüyorum. ‘Yaşmak’ adı verilen beyaz örtüyü kullanıyorum” diyor.
Atlı da azmin zaferini yaşamış
Elazığ’ın Keban ilçesi belediye başkanlığına 2019’da seçilen Fethiye Atlı’nın da oldukça ilginç bir yaşam hikayesi var. 1990 yılında Maliye Bakanlığı’nda devlet memuru olarak göreve başlayan Fethiye Atlı, 1993-2000 yılları arasında Elazığ Defterdarlığı Keban Mal Müdürlüğü Muhasebe Servisi’nde çalışırken, 28 Şubat sürecinde başörtüsünü çıkarmadığı için görevine son verilmiş. 2009 yerel seçimlerinde Saadet Partisi’nden Keban Belediye Başkanı adayı olmuş ancak seçilememiş. 2011 yılında HAS Parti Keban İlçe Teşkilatını kurmuş. Numan Kurtulmuş’un AK Parti’ye katılması ile Atlı da AK Parti’ye katılmış. 2019 yerel seçimlerinde Keban Belediye Başkanı aday adaylığı için AK Parti’ye müracaat etmiş ancak aday gösterilmemiş ve seçime bağımsız aday olarak girip kazanmış. Daha sonra da AK Parti’ye katılmış
En genç başkan, Yıldız Acar
21 kadın belediye başkanı arasında en genci, Ağrı’nın Doğubayazıt ilçesi Belediye Başkanı Yıldız Acar. 32 yaşındaki Acar, öğretmenlik mesleğinden başkanlık koltuğuna geçiş yapmış.
Kadın yerel yöneticiler arasında en yaş almış olanı ise Denizli’nin Bozkurt ilçesi Belediye Başkanı Birsen Çelik. 1958 doğumlu olan Eczacı Başkan Birsen Çelik, Bozkurt’ta ikinci dönem belediye başkanlığı görevinde bulunuyor.
Avukat kökenli başkanlar çoğunlukta
Kadın belediye başkanlarını mesleklerine göre sınıflandırdığımızda, avukat sayısının 5 olduğu görülüyor. İktisat ve işletmeci başkan sayısı 3, devlet memurluğundan siyasete geçiş yapan başkan sayısı 3, mimar, öğretmen ve eczacı sayıları ise 2’şer. Başkanların tamamı en az bir yabancı dil biliyor. İngilizce ezici üstünlükle çoğunlukta. Kadın başkanlar arasında çift üniversite bitirip, doktora yapanlar da göze batıyor.