Tohum: tarımın ve gıdanın temeli
Türkiye’de tarım alanında en önemli konularından biri atalık tohum/hibrit tohum tartışması.Tartışmanın dayandığı yer ise gıda sağlığı. Bu konuda belediyelerin tavrı işin seyrini değiştirecek gibi görünüyor. 2006 yılında çıkarılan tohumculuk yasasıyla yerel-atalık tohumların yerini hızla sertifikalı-hibrit tohumlar almaya başladı. Bu konuda devletin sertifikalı tohumu destekleyici tavrı etkili oldu. Ancak gerek tüketici gerekse üretici bazında atalık tohumların yaşatılması, bunlardan üretilen ürünlerin tüketilmesi yönünde güçlü girişimler ortaya çıktı. Bodrum’daki Tohum Derneği de bunlardan biri. Derneğin ilçede açtığı üretici pazarı Bodrum Belediyesinin destekleriyle Ortakent pazar yerine taşındı. Tohum Derneği öncülüğünde kurulan üretici pazarı yaklaşık 3 yıldır Çarşamba günleri Bodrum Cevat Şakir İş Merkezi’nde satış yapıyordu. Derneğin girişimleri ve Bodrum Belediyesinin işbirliği ile derneğe üye üreticilerin ürünlerinin satıldığı üretici pazarı bundan sonra her Cumartesi Ortakent pazar yerinde kurulacak.
Bodrum Tohum Derneği
Türkiye ve dünyanın her yanından insanları kendine çeken Bodrum’un yerleşik nüfusu 2018 sonu itibarı ile 170 bini aşmış durumda. Dolayısıyla Bodrum bir tatil kasabası olmaktan çıkıp kent kaçkınlarının çoğunlukta olduğu bir Anadolu kenti artık. Daha çok turistik bir belde olma vasfıyla öne çıkan Bodrum, doğasıyla da çok zengin ve özel bir belde. Gerek yöre çiftçisinin yüzlerce yıldır yetiştirdiği meyve ve sebze türleriyle gerekse doğal olarak yetişen tıbbi ve aromatik bitkileriyle büyük bir biyoçeşitliliği barındırıyor. Gelir ve eğitim düzeyi yüksek bir kitle oluşturan Bodrum sevdalıları da bu durumun farkında. Bu kitlenin sağlıklı ve yerel gıdaya ulaşma talebi yerel ve atalık tohumların desteklenmesi fikriyle birleşince bir grup gönüllünün girişimleriyle Bodrum Tohum Derneği kurulmuş. Üretici ve tüketiciyi biraraya getiren ve iki tarafın da kazançlı çıkması için gerekli koşulları oluşturan girişime Bodrum Belediyesi de destek veriyor.
Hırsız almaz kavunu, tilki govan armudu…
Yerel ve sağlık gıdaya erişim ve atalık tohumların yaşatılması fikri aslında Bodrum Belediyesi ile sınırlı değil. Zira biyolojik çeşitlilik ve yerel türler konusundaki zenginlik tüm Muğla ilinde hakim. Türkiye’de korunmaya muhtaç 122 “önemli bitki alanı”ndan 3’ü Muğla ili sınırlarında yer alıyor. Bölgede hırsız almaz kavunu, köpek kaldıran inciri, iki göynek payamı, gatı garası üzümü, tilki govan armudu, goca yemiş çileği gibi meyve türleri isimleriyle dahi buram buram yörenin kültürünü yansıtıyor. Bunların dışında 28 meyvenin 400 yerel türü, 55 çeşit badem, 97 çeşit incir, 60 çeşit üzüm envantere girmiş. Ayrıca 3 çeşit yerel zeytin, 22 çeşit elma, 106 çeşit armut, 21 çeşit erik, 8 çeşit ayva ve 11 çeşit nar yine bu topraklarda. Yerel Tohum, Ulusal Güç
Nesilden nesile aktarılarak bugüne ulaşabilmiş tüm bu yerel türler pazar baskısı altında varlık savaşı veriyor. Hal böyle olunca Muğla Büyükşehir Belediyesi de konuya el attı ve geçtiğimiz yıl bir “Yerel Tohum Merkezi” açtı. “Yerel Tohum Ulusal Güç” sloganıyla açtığı merkezde ilk etapta 531 çeşit yerel tohum toplandı. Bu tohumların toplanmasına Bodrum Tohum Derneği de önemli katkılarda bulundu. 4 bin 700 metrekarelik alanda kurulan Muğla Yerel Tohum Merkezinde toplanan yerel tohumların korunması ve çoğaltılıp üretime kazandırılması için çalışmalar sürüyor.